Nieuwsbrief
Het warmteactieplan van ELZ Zuidoost Hageland
Dat het de afgelopen periode heel warm was, kon iedereen aan den lijve ondervinden. Voor de meest kwetsbaren onder ons zijn dergelijke lange periodes met hoge temperaturen echter niet zonder gezondheidsrisico’s. Gelukkig ondernemen heel wat lokale actoren acties om die kwetsbare groepen te beschermen en de burgers te informeren.
In de toekomst zullen lange periodes van hoge temperaturen ook frequenter voorkomen. Daarom delen we een goed voorbeeld uit onze regio: Eerstelijnszone Zuidoost Hageland (ELZOH) kiest voor een gecoördineerde aanpak die leidt tot overkoepelende acties en gedeelde expertise. We spraken met Ilse en Anneleen, stafmedewerkers van ELZOH, over het ontstaan van dit mooie initiatief.
Waarom zetten jullie binnen de eerstelijnszone in op de hitteproblematiek?
Reeds voor de oprichting van de eerstelijnszones was er in onze regio al aandacht voor de uitdagingen met betrekking tot hitte. Het vroegere Lokaal Multidisciplinair Netwerk (LMN) zat hierover al samen met enkele partners om een warmteactieplan op te stellen voor de stad Tienen. Deze good practice hebben we binnen ELZOH geïntegreerd in onze werking.
We vinden het erg belangrijk om aandacht te besteden aan dit project omdat hier een belangrijke opportuniteit voor preventie ligt: in onze regio wonen veel mensen die kwetsbaar zijn voor hitte. De uitdagingen die hiermee gepaard gaan, worden enkel groter naarmate ons klimaat verandert en het is dus onze ambitie om in elk van de negen gemeentes van onze eerstelijnszone een warmteactieplan te hebben.
Hoe is de samenwerking met het Logo en de lokale besturen tot stand gekomen? Wat houdt deze samenwerking in?
Logo Oost-Brabant, de stad Tienen, het Lokaal Multidisciplinair Netwerk (LMN) en het Samenwerkingsinitiatief Eerstelijnszorg (SEL) hebben in 2015 reeds de koppen bij elkaar gestoken over hoe ze in Tienen aan de slag konden gaan. Zo kwam het eerste warmteactieplan in Tienen tot stand. Ze werken onder andere samen met:
- het Wit-Gele Kruis dat een centraal telefoonnummer ter beschikking stelt;
- vrijwilligers van het Rode Kruis die zo nodig op huisbezoek gaan om te checken of er hulp nodig is;
- vrijwilligers van o.a. de mindermobielencentrale die voor vervoer zorgen;
- de huisartsenwachtpost;
- zorg 24, WZC en lokale dienstencentra die koele ruimtes ter beschikking stellen.
We zetten deze werkgroep nu verder in de eerstelijnszone en nodigen alle betrokken partners opnieuw uit. Ook de andere gemeentes van de eerstelijnszone kunnen aansluiten op het overleg. Zo startten in 2021 Landen en Zoutleeuw al met hun warmteactieplan en in 2022 ook Geetbets en Glabbeek. De werking van het Tiense warmteactieplan werd daarbij uitgebreid naar de andere gemeentes. Iedere gemeente houdt daarbij zelf de regie en bepaalt zelf met welke vrijwilligers ze samenwerkt of welke koele ruimtes ze ter beschikking stelt. Vanuit de eerstelijnszone ondersteunen we de samenwerking en verzorgen we de communicatie naar alle zorg- en hulpverleners over de warmteactieplannen in onze eerstelijnszone.
Leggen jullie de focus op een specifieke doelgroep?
Als eerstelijnszone vinden wij het belangrijk dat alle burgers zich goed kunnen beschermen tegen de hitte wanneer dit nodig is. Iedereen kan er namelijk schade van ondervinden.
Echter is het wel zo dat er bepaalde mensen meer kwetsbaar zijn voor hitte, namelijk ouderen, sociaal geïsoleerden en kinderen. Deze groepen krijgen daarom altijd extra aandacht in onze berichtgeving. Ook de telefooncentrale en de huisbezoeken zijn voornamelijk gericht naar de burgers waar er minder sociaal contact is met familie of omwonenden.
Welke acties ondernemen jullie zo al?
De rol van ELZOH binnen het warmteactieplan is tweezijdig: enerzijds faciliteren we overleg tussen betrokken partners en stimuleren we meerdere gemeentes uit onze zone om een actieplan vorm te geven. Vanuit deze faciliterende rol bieden we ruimte om good practices te delen vanuit gemeentes die een warmteactieplan hebben. Anderzijds sensibiliseren we zorg- en hulpverleners over waakzaamheid en het ondernemen van de gepaste acties om hittegerelateerde problemen zoveel mogelijk te vermijden. Ook verstrekken we informatie over het warmteactieplan en over waar men terecht kan als men bezorgd is om iemand.
Hoe willen jullie in de toekomst verder op dit project inzetten?
We blijven jaarlijks de werking van de warmteactieplannen samen met het Logo voorbereiden en evalueren met de verschillende betrokken gemeentes zodat de plannen bijgestuurd kunnen worden. Ons doel hierin is dat onze negen gemeentes allemaal een eigen warmteactieplan opstellen waarin er ook bovenlokaal samengewerkt kan worden. Momenteel nemen vijf van de negen gemeenten deel aan het project. Ook willen we populatiemanagement een meer prominente plaats geven binnen het warmteactieplan zodat we beter kunnen inspelen op noden binnen buurten waar mogelijk meer kwetsbaren wonen.
Hebben jullie tips voor andere organisaties die aan een warmteactieplan willen beginnen?
Het meest belangrijke bij het uitwerken van een warmteactieplan is volgens ons om niet zelf het warm water uit te willen vinden. Netwerken met andere organisaties die hiermee bezig zijn kan hier een grote meerwaarde zijn om zicht te krijgen op good practices.
Meer info of zelf aan de slag met een warmteactieplan?
Contacteer Jan, de medisch milieukundige van Logo Oost-Brabant: jan@logo-oostbrabant.be of bel 0471 84 67 18.
Op www.warmedagen.be vind je informatie, inspiratie en campagnematerialen.